Zolang er niets ernstigs gebeurt, blijft preventie onder de radar

We stellen regelmatig vast dat er op gebied van preventie nog veel werk op de plank ligt. Dit niet in het minst bij de KMO's.
​
Logisch voor een groot deel. Als klein bedrijf of als beginnende start-up dient een management team zoveel taken en activiteiten in te vullen en op te pikken, dat de prioriteiten en de focus niet meteen op preventie en welzijn op het werk liggen. Bijgevolg blijft preventie onder de radar zolang er geen ernstig incident of arbeidsongeval gebeurt.

Wist je dat:

• Ieder bedrijf verplicht is een preventieadviseur en een Interne Dienst voor Preventie & Bescherming op het werk te hebben, zodra er één of meerdere werknemers in dienst zijn ?
• Er zelfs voor een bedrijfje met één tewerkgestelde medewerker er een brandbestrijdingsteam moet zijn aangeduid ?
• Ieder bedrijf over een meerjaren globaal preventieplan en een jaaractieplan dient te beschikken ?
• Er wettelijke rapportages zijn zoals maand- , kwartaal- en jaarverslagen ?

Die verplichting komt niet zomaar uit de lucht vallen, maar komt voort uit een wettelijk kader.

Alles start met onze Grondwet waarin gesteld wordt dat ‘ieder mens het recht heeft om een menswaardig leven te leiden’. Een job kunnen uitvoeren in een gezonde en veilige werkomgeving maakt daar onmiskenbaar deel vanuit.

Vervolgens geeft de Welzijnswet aan wat de verplichtingen zijn van de Werkgever en zijn Hiërarchische lijn tegenover zijn eigen werknemers en tegenover het werken met derden.
​
Je leest het goed, welzijn en veiligheid op de werkvloer zijn een verantwoordelijkheid van de werkgever (en zijn hiërarchische lijn). Ze kunnen hiervoor ook strafrechtelijk vervolgd worden. Dit kan gaan van een geldboete tot ultimo een gevangenisstraf. Maar laat het ons zo ver niet komen.

De Welzijnswet schetst het algemene kader en strekt zich uit over 7 domeinen:

• Arbeidsveiligheid: preventie van arbeidsongevallen
• Bescherming van de gezondheid: preventieve arbeidsgeneeskunde
• Psychosociale belasting: stress, pesten, geweld, ongewenst seksueel gedrag
• Ergonomie: aanpassing van het werk aan de mens
• Arbeidshygiëne: verwijdering schadelijke stoffen, beheer van producten met gevaarlijke eigenschappen
• Verfraaiing van de werkplaatsen
• Milieu: maatregelen inzake leefmilieu die invloed hebben op de 6 andere domeinen.

De praktische en concrete uitwerking is te vinden in de zogenaamde ‘Codex’, die een bundeling is van allerhande uitvoeringsbesluiten. Het is een verzameling van Europese richtlijnen die omgezet zijn in nationale wetgeving en Koninklijke Besluiten.

Collectieve Arbeidsovereenkomsten (CAO’s), arbeidscontracten en het arbeidsreglement vervolledigen het wettelijk kader. Één van de gekende CAO’s die bijvoorbeeld in het arbeidsreglement opgenomen is, is CAO 100 met betrekking tot drank- en drugsbeleid in de onderneming. Het arbeidscontract samen met het arbeidsreglement geeft aan wat de verplichtingen zijn van de werknemer bij het uitvoeren van zijn taak.

Belangrijke stelregels op gebied van veiligheid zijn onder andere dat een werknemer anderen maar ook zichzelf niet in gevaar mag brengen en dat hij/zij/hen de door de werkgever gegeven (veiligheids-) instructies opvolgt.

Binnen een bedrijf heb je naast de werkgever, de hiërarchische lijn en de werknemers ook nog de preventiedienst(en). Lees meer in het tweede deel van deze trilogie.